Sağlıklı ve güçlü saçlara sahip olmak için ne yapmalıyız? Saçlarımıza uyguladığımız şampuan, krem gibi kozmetik ürünlerinin yanı sıra beslenmemizde yer verdiğimiz besinlersaçlarımızın sağlıklı ve güçlü olmasında büyük rol oynar.
Saçların Yapısı
İnsan saç teli temel olarak üç tabakadan meydana gelir. İlk tabaka kutikul tabakasıdır. Saçın dış tabakasını oluşturur. Keratinden oluşur ve dış müdahaleler ile yıpranması mümkündür. İkinci tabaka medula tabakasıdır. İlik gibi saç telinin ortasında uzanan bir yapıdır. Üçüncü tabaka ise korteks tabakasıdır. Saç bünyesinde bulunan hücrelerin %80’ini oluşturan en önemli tabakadır.
Saçın yapısını incelediğimizde en çok korteks hücrelerine rastlarız. Bu hücreler, saçın ana kimyasal yapısı olan keratin proteinini taşırlar. Bu sebeple saç tellerimizin keratinden oluştuğunu söyleyebiliriz. Birçok güzellik saç bakım ürünü keratin içeriğine sahiptir ancak bu bileşenler saça yapılan dış müdahaleleri etkiler. Saçınızı beslemek istediğinizde en etkili yol, saçınızı hem protein hem de vitamin ve minerallerle dengeleyerek saçınızı içeriden desteklemektir.
Saç Kalitesi
Genetik özelliklerimizin saçımızın yoğunluğunu ve saç tellerinin kalınlığını veya şeklini belirlediği bilinmektedir. Her birimizin sahip olduğu gen havuzu ve genetik faktörler farklılık gösterebilir. Ancak sağlığımıza, beslenmemize ve kişisel hijyenimize nasıl önem verdiğimiz mümkün olan en iyi saçlara sahip olmamıza yardımcı olur.
Doğrudan beslenmemizdeki içeriğe göre saçlarımızın yapısı etkilenir. Sadece doğrudan değil, dolaylı olarak da sağlıklı beslenme saçlarımızın kalitesini belirler. Sağlıksız beslenme ile meydana gelebilen birtakım akut veya kronik rahatsızlıklar saç kalitesini etkiler. Günde 50-100 adet saç teli dökülmesi normal kabul edilmektedir.
Sağlıklı Ve Güçlü Saçlar İçin Besinler
L-Sistin, direkt olarak keratin üzerinden saça kalitesini veren maddedir. Çinko varlığında keratin sentezinde kullanılmaktadır. Vücutta eksikliği keratin sentezini azaltacağından saç kırıklarında artış olur. Özellikle saç uçları sistin alımı azaldığında kırılma eğilimine girer. L-metiyonin, vücudun ihtiyaç duyduğu protein yapı taşlarının kullanılabilirliğini artıracaktır. Saçların, tırnakların ve cildin sağlıklı gelişimini destekler.
Demir, kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşımasına yardımcı olan mineraldir. Bu özelliği ile saçların uzaması dahil daha birçok vücut işlevi için önemli bir rol oynar. Et ve et ürünleri, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, kuru meyveler, tahıllar ve pekmez demir içerir.
Çinko, hem kolajen hem de keratin sentezinde önemli rol oynar. Kabuklu deniz ürünleri, et, tavuk, balık, süt, peynir, tam taneli tahıllar, kurubaklagiller gibi besinlerde yüksek oranda bulunur.
Selenyum, eksikliğinde saçlarda dökülme ve saç renginde açılmaya neden olur. Tam tahıllar, baklagiller, balık, ay çekirdeği, turp, mantar, sarımsak, yumurta gibi besinlerde bulunur.
Potasyum, saç uzamasında oldukça etkili bir mineraldir. Marul, ıspanak, portakal, bezelye, enginar, kuru meyveler, brokolide bulunur.
B12 vitamini, eksikliğinde saç dökülmesi ve beyazlaması görüldüğüne dair raporlar mevcuttur. Sakatatlar, midye, istiridye, alabalık, uskumru, ton balığı, süt, yoğurt, peynir, yumurta gibi besinlerde bulunur.
Vitamin D, saç teli gelişiminde etkileri vardır. Kronik saç dökülmesi olan kadınlarda düşük D vitamini düzeyine rastlandığını bildiren raporlar mevcuttur.
Niasin, eksikliğinde saç dökülmeleri görülmektedir. Et, balık, tahıllar, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.
B5 vitamini, saç sağlığı ve cilt kırışıklıklarının giderilmesi üzerine olumlu etkiler sağlamaktadır. Yumurta, süt, avokado, patates, brokoli, yulaf, tam buğdayda bulunur.
B7 vitamini, diğer adıyla biotin doku oluşumunu ve yenilenmesini destekler. Saç, cilt ve tırnak oluşumu için temel protein olan keratin üretiminde görev alır. Bu sebeple biotin saç, cilt ve tırnak sağlığı için önemli bir vitamindir. Başlıca yumurta, ay çekirdeği, somon, kırmızı et gibi besinlerde bulunur.
B9 vitamini, nükleik asit üretimindeki rolü ile saç folikülleri için önem taşır. Tahıllı gıdalar, karaciğer, mercimek, kuşkonmaz, ıspanak, yer fıstığı, badem, ceviz, kuru fasulye, brokolinde bulunur.
C vitamini, birçok sebepten ötürü saç sağlığı için gereklidir. C vitamini; saç köklerine yeterli oksijeni taşıyan demirin emiliminde kullanılır ve vücut tarafından kullanımını artırır. Aynı şekilde yapısal lif olan kolajen formu oluşturmak için de gereklidir. Renkli biberler, kivi, portakal, greyfurt, çilek, ananas, limon, brokoli, lahana, brüksel lahanası, kuru fasulye, kavun, karnabahar, lahana, mango, beyaz patates, domates, bezelye, şalgam, ahududu, böğürtlen, karpuz, mandalina, bamya, yaz kabağı gibi besinlerde bulunur.
Bakır, eksikliğinde saç dökülmesi ve erken saç beyazlamasına neden olduğu bildirilmiştir. İstiridye, kepekli tahıllar, fasulye, fındık, patates, karaciğer, kakao, kuru erik, koyu yapraklı yeşillikler gibi besinlerde bulunur.
Yumurta, mükemmel bir protein kaynağı olan yumurta içinde 4 temel vitamin barındırır; çinko, selenyum, demir ve kükürt. Özellikle demir çok önemlidir. Çünkü saç köklerine oksijen taşıyan hücrelere yardım eder. Kadınlarda sıkça görülen demir eksiliği sonucu oluşan kansızlık saç kaybına neden olur.
Somon, en kaliteli omega-3 kaynaklarından biri olan somon, sadece kalp sağlığını değil aynı zamanda saç sağlığını da destekler. Omega-3 yağ asitleri, saç derisinin elastikiyeti ve yumuşaklığı için önemlidir. Dolayısıyla bu maddelerin eksikliği, mat görünümlü saçlara hatta saç dökülmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra somonda yüksek miktarda bulunan protein, demir, D ve B12 vitamini saç gücünü arttırır ve kırık oluşmasını engeller.
Havuç, gözlere faydasının yanı sıra saç derisini koruyan A vitamini içeren havuç sağlıklı saç kökleri için tüketilebilir. Saç derisinin sağlıklı olması saçın uzaması, parlak ve dayanıklı olması açısından önemlidir. Yoğurdun içinde bulunan proteinler saç sağlığı ve oluşumu için faydalı proteinlerdir.
Yoğurt gibi diğer süt ürünleri ve peynir çeşitleri de saç sağlığı için olumlu etkilere sahiptir. Ispanak, saç uzamasını destekleyecek folat, demir ve A ve C vitaminleri gibi faydalı besinlerle dolu sağlıklı bir yeşil sebzedir. Ispanak ayrıca bitki bazlı bir demir kaynağıdır. Demirin saçlarımız için önemini yukarıda vurgulamıştık.
Badem, fındık, kaju fıstığı ve ceviz saçlar için yararlı olan kuruyemiş çeşitleridir. Badem, saçların parlak, sağlıklı, nemli olmasını sağlar ve saç derisinin sağlığının korunmasında önemli bir rol oynar. Aynı zamanda E vitamini yönünden zengin olan badem saçların koparak dökülmesini engellemeye ve saçların hızla uzamasına yardımcı olabilir.
Öneriler
Sağlıklı ve güçlü olması tamamen bizim elimizdedir. Beslenmemizde sağlıklı olarak tabir ettiğimiz hemen her besini dengeli bir şekilde ve sürekli tüketiyor olmamız; gerek duyduğumuz protein, vitamin ve mineral içeriklerini almamızın yanı sıra genel anlamda sağlığımızı da olumlu etkileyeceğinden dolayı bizi saç dökülmesine sebep olabilecek birçok akut ve kronik rahatsızlıktan da korumaktadır.
Saç sağlığına iyi gelen her besini sırasıyla tüketmek için çaba sarf etmek ilk bakışta zor olabilir. Mevsimine uygun ve değişken olarak her besin grubundan sağlıklı tercihler yapıyor olmamız gün sonunda hemen her besini bir noktada beslenmemize dahil etmemizi kolaylaştırır.